Haukur V. Alfreðsson, viðskiptafræðingur og doktorsnemi í hagfræði, „er þreyttur á að forræðishyggju Íslendinga“ og segir að „Íslendingum finnst gott að hafa vit fyrir öðrum með forræðishyggju; sér í lagi í málefnum sem varða þá sjálfa lítið sem ekkert.“
Bætir við:
„Undanfarnar vikur og mánuði hefur verið rætt um eitt slíkt mál: Hvort tími sé kominn til að stytta opnun skemmtistaða miðað við hvað var fyrir Covid.
Nýleg skoðunarkönnun Maskínu sýndi að um tveir þriðju hlutar aðspurðra voru fylgjandi styttingu opnunartíma skemmtistaða“ en að sögn Hauks „ekki nema um einn fimmti andvígur. Rest var nokkuð sama hvernig fer.“
Haukur nefnir að „það sem kemur lítið á óvart og má lesa úr niðurstöðunum er að þeir sem eru ólíklegastir til að fara á skemmtistaði eru mest hlynntir styttingu; þeir sem eru líklegastir til að fara eru mest andvígir,“ og vill skoða „það ögn nánar.“
„Því eldra sem fólk er því hlynntara styttingu er það. Að sama skapi eru þeir sem yngri eru margfalt líklegri til að vera mótfallnir.“
Og hvað varðar einhleypt fólk nefnir Haukur að það var „talsvert andvígara en þeir sem eru í sambúð, og öfugt með hverjir voru hlynntir.“
Athyglisvert.
Haukur bendir á að „þeir sem búa á höfuðborgarsvæðinu eru mun andvígari en aðrir landsmenn auk þess að þeir sem búa utan höfuðborgarsvæðisins voru talsvert líklegri til að vera hlynntir.“
Og niðurstaða:
„Hér má sjá skýrt að ungt og einhleypt fólk er líklegast til að setja sig upp á móti breytingunum meðan að eldra fólk og fólk í sambandi er mest fylgjandi breytingunum. Það þarf ekki að leita langt til að komast að því að yfirgnæfandi meirihluti þeirra sem stunda skemmtistaði eru ungt fólk og sömu sögu má segja um einhleypa.“
Haukur segir að „gamalt fólk og harðgift fólk er talsvert minna að stunda skemmtistaðina, jafn einkennilegt og það nú er. Þá má einnig bæta við að mest er umræðan að beinast að djamminu í miðbæ Reykjavíkur, og aftur eru Reykvíkingar sáttastir við núverandi ástand. Já okkur Íslendingum leiðist heldur betur ekki að hafa sterkar skoðanir á hvað aðrir mega gera þó að við sjálf tengjumst málinu í raun ekkert. Vitanlega á ekki að gefa áliti þeirra sem aldrei stíga inn á skemmtistaði og finna varla fyrir tilvist þeirra gaum í þessari umræðu.“
En aftur að forræðishyggju og þá einstaklingsfrelsinu og Haukur spyr:
„Af hverju eru lög um opnun skemmtistaða eins og þau eru nú fremur en að smíða regluverk eftir til dæmis staðsetningu og reglum um hávaða? Í dag – án Covid reglna – má enginn sitja á bar til lengur en klukkan eitt eftir miðnætti á sunnudögum til fimmtudaga. Á hverju byggir það? Hvað með vaktavinnufólk sem á frí í miðri viku en ekki um helgar; væri alveg skelfilegt ef það fengi að spjalla á barnum til klukkan 3?“
Hauki þykir svo „einkennilegt að við treystum fullorðnu fólki fyrir að keyra þúsund kílóa stálflykki á fleygiferð en ekki til þess að ráða eigin háttartíma. Væri ekki nær að leyfa skemmtistöðum að finna út úr þessu sjálfum eftir hvernig eftirspurn neytenda er háttað í samspili við leyfilegan hávaða? Þá er hægt að hafa til dæmis strangari skilyrði í úthverfum en rýmri í miðbænum.“
Haukur rifjar upp þegar hann byrjaði í menntaskóla – en þá „mátti hafa eitt ball á önn til klukkan þrjú og skólafélagið skrifaði á miðana: „Ölvun ógildir miðann,“ en þegar miðinn var rifinn við inngöngu á ballið rifnaði ó-ið af og eftir stóð „ölvun gildir miðann“. Böllin voru feikna skemmtilegt og margir gjörsamlega á eyrunum. Með árunum var þó horfið frá böllum til klukkan þrjú og harðar var tekið á áfengisneyslu. Til að mynda hef ég heyrt að fólk sé látið blása við dyrnar. Það þykir víst ekki gott að ungt fólk skemmti sér of vel né fái að stíga sín fyrstu skref í áfengis- og vímuefnaneyslu meðal jafnaldra í vernduðu umhverfi. Það þykir skynsamlegra að það sé gert með ókunnugu fólki af öllum aldri í heimapartíum, eftirpartíum eða á skemmistöðum.“
„En þrátt fyrir þessa stefnubreytingu varðandi djamm ungs fólks er þá hægt að segja að betur sé komið fyrir samfélaginu varðandi fíkniefnaneyslu, almenna líðan, velgengni og fleira?“ spyr Haukur og bætir við:
„Ekki get ég séð það miðað við vinsældir fíkniefna, tíðni þunglyndis eða í öðru hjá ungu fólki. Né virðist vera að þorri miðaldra fólks hafi hlotið skaða af því að fá sér í glas sem ungt fólk. Er hægt að segja að þetta viðhorf eldra fólks um að neyta ungu fólki um að fá að sletta úr klaufunum á sama máta og það sjálft hafði frelsi til áður fyrr sé að skila nokkru? Er það að fara loka barnum snemma að fara breyta nokkru nema að djammið dreifist um víðan völl, í íbúðahúsnæði með tilheyrandi raski fyrir nágranna og þar sem engir barþjónar eða dyraverðir eru til að skarast í leikinn þegar illa fer?“